Göz Tembelliği

Sakkadik göz, gevşemiş gözün sıklıkla içe veya dışa doğru hareket ettiği, bir gözde zayıf görme ve bulanık görme ile sonuçlanan bir göz sağlığı sorunudur. Çocukluk çağında, uygunsuz görme gelişimi nedeniyle nadiren her iki göz de etkilenir. Genellikle şaşılık ile birlikte ortaya çıkar ve bulanık görmeye neden olur.

Gözlerin içe veya dışa doğru kayması, zayıf derinlik algısı ve gözlerin birlikte hareket edememesi göz tembelliğinin yaygın belirtileridir. Genellikle göz bandı, göz damlası, gözlük veya kontakt lens ile tedavi edilir. Bazı durumlarda ameliyat da yapılabilir.

 

Göz Tembelliği Nedir

Kamuoyunda yaygın olarak duyulmasına rağmen, 'göz tembelliği nedir' sorusunun cevabı bilinmemekte veya yanlış anlaşılmaktadır. Göz tembelliğinin tıbbi adı ambliyopidir. Bir göz diğerinden daha iyi gördüğünde ve beyin her zaman daha iyi gören göze öncelik verdiğinde ortaya çıkar. Bu durum devam ederse, beyin ambliyop gözden gelen sinyalleri görmezden gelmeye başlar. Bu da görme bozukluğu ve görsel algı kaybıyla sonuçlanır.

Bu nedenle 'göz tembelliği' terimi yaygın olarak kullanılmaktadır. Etkilenen göz bilinçsizce farklı bir yöne bakabilir, ancak bu zorunlu değildir. Çoğu durumda sadece bir göz etkilenir, ancak bazı durumlarda her iki gözün görüşü de etkilenebilir.

Yetişkinlerde göz tembelliği daha az görülen bir durumdur, ancak genellikle çocuklarda görülür. Göz tembelliği, bebeklikten ilkokul çağına kadar olan çocuklarda görme kaybının ana nedenidir.

Genellikle farklı bir durum olan şaşılık ile karıştırılır. Şaşılıkta göz tembelliği, yanlış hizalanmış göz beyin tarafından fazla kullanılmadığında ortaya çıkabilir.

 

Göz Tembelliğinin (Ambliyopi) Nedenleri Nelerdir

Göz tembelliği genellikle çocukluk çağında, 3-5 yaşlarında karşılaşılan bir durumdur. Erken tespit edilirse düzeltilebilir. Ambliyopi, bir gözün diğerine veya her iki göze göre daha az görebildiği bir durumdur. Hastalık çocukluk çağında gelişir, zayıf göz diğer göze göre daha az uyarım alır ve zamanla beyin daha az gören gözden gelen görüntüyü görmezden gelmeye başlar. Çocukluk çağında görmeyi engelleyen herhangi bir durum şaşılığa yol açabilir. Bunların başlıcaları oküler kas dengesizliği, pitozis, iki gözün netliğindeki farklılıklar, karışık görme ve genetik anormalliklerdir. Oküler kas dengesizliğinden kaynaklananlarda, göz kürelerinin konumu genellikle karşıya bakarken etkilenir, içe veya dışa kaymalarına neden olur ve birlikte çalışmalarını engeller. İki göz arasındaki kırma kusuru farkı 1,5 dereceden fazlaysa, kırma kusuru daha fazla olan gözde ambliyopi görülme olasılığı daha yüksektir. Benzer şekilde, her iki gözde de yüksek derecede doğuştan kırma kusuru, özellikle 3 ila 5 yaşları arasında tespit edilmezse ve gözlük kullanılmazsa, her iki gözde de ambliyopiye yol açabilir. Bu durum kırma kusuru ambliyopisi olarak bilinir. Görme bozukluğu tespit edildiğinde, kontakt lens veya gözlük kullanımı az görmenin ilerlemesini önlemeye yardımcı olabilir. Bazı durumlarda, hem oküler kas dengesizliği hem de görme bozukluğu birlikte görülebilir. Daha az yaygın olarak, ambliyopiye gözün görüşünü etkileyen katarakt gibi durumlar da neden olabilir. Bu acil tedavi gerektiren bir durumdur ve ilerlemesi halinde görme kaybına yol açabilir. Bu nedenle, bir çocuğun görüşünün herhangi bir şekilde bozulduğu tespit edilirse, gelecekte büyük sorunları önlemek için derhal bir göz doktoruna danışılmalıdır.

 

Göz Tembelliği Tanısı Nasıl Konur

Göz tembelliği nasıl anlaşılır sorusunun cevabı merak ediliyor. Ancak hastalığı başlangıçta fark etmek kolay değildir. Ebeveynler ve çocuklar genellikle durumu fark edemezler. Görme sorunu yoktur ve çocuklar göz tembelliği olup olmadığını fark etmezler.

Araştırmalar, çocukların 6 aylık ve 3 yaşında göz muayenesinden geçmesi gerektiğini göstermektedir. Daha sonra, her iki yılda bir düzenli göz muayenesi yaptırmalıdırlar. Teşhis koymak için göz doktoru önce rutin bir göz muayenesi yapar.

Bu rutin muayene, bir tablo üzerindeki şekilleri ve harfleri tanımlamayı, her iki gözle ışığı takip etmeyi ve her iki gözü büyüteçle kontrol etmeyi içerir. Bu rutine ek olarak, doktor görüş netliğini, göz kaslarının gücünü ve gözlerin odaklanmasını kontrol eder. Ayrıca iki göz arasında herhangi bir fiziksel farklılık olup olmadığını da kontrol ederler. Bu rutin testlerden sonra bir teşhis konur.

Göz muayenesi dışında başka bir tedaviye gerek yoktur. Teşhisten hemen sonra tedaviye başlamak önemlidir. Erken teşhis başarılı tedavi şansını artırır. Hastalık ilerlerse, geri dönüşü olmayan göz sağlığı sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle düzenli göz muayeneleri şarttır.

 

Göz Tembelliğinin Tedavi Yöntemleri

Çocuklarda:

Erken teşhis ve tedavi ile göz tembelliği tedavi edilebilir. Erken çocukluk döneminde (8-9 yaş) göz tembelliğinin tedavi edilebileceği önemli bir dönem vardır.

Öncelikle göz tembelliğine neden olan hastalık tedavi edilir. Cerrahi tedavisi yoktur. Şaşılık veya pitozis neden ise esas tedavi cerrahidir.

Hastanın gözlük ihtiyacı varsa ve bu oftalmoplejiye neden oluyorsa gözlük tedavisine başlanır. Daha sonra hastanın yaşına ve göz tembelliğinin derinliğine göre belirlenen bir süre boyunca sağlam göz için göz kapama tedavisi planlanır.

Göz kapama tedavisinde iyi gören göz yapışkanlı bir göz kapama pedi ile kapatılarak tembel gözün kullanılmasına olanak sağlanır. Doktor tarafından önerilen süre sonunda görmedeki artış miktarı belirlenir. Göz kapama tedavisinin gün içindeki süresi ve süresi yine belirlenir. Düzenli takip ile görme keskinliğinde artış sağlanır.

Yetişkinlerde:

Kritik dönemi geçmiş göz tembelliği olan hastalarda ve yetişkin yaş grubunda nörovizyon tedavisi gibi yöntemlerle iyi sonuçlar bildirilmiştir.

Bu tedavide hastaya tekrar tekrar farklı kontrastlarda görüntüler gösterilir ve görsel görevler verilir. Çalışmalar, bilgisayar programlarına dayalı kişiselleştirilmiş nörovizyon terapisinin yetişkinlikte görmeyi iyileştirebileceğini göstermiştir.

Nörovizyon terapisi;

• İlk seans bir göz doktoru tarafından hastanede ve daha sonra hastanın evinde bir bilgisayar kullanılarak gerçekleştirilir.
• Hasta bilgisayar ekranındaki özel bir görüntüyü veya görevi tanıdığında, bilgisayara bir sinyal göndermek için bilgisayar faresine tıklar.
• Yanlış görüntüye tıklanırsa, bilgisayar bir uyarı verir.
• Tedavi seansları görsel görev doğru şekilde tanınana kadar devam eder.

Tedavi seansları haftada iki ila üç kez 30-40 dakika süreyle gerçekleştirilir. Tedavi süresi iki aydır. Tedavinin başında ve sonunda doktor görme keskinliği seviyesini kontrol eder.

Son yıllarda, özellikle yetişkin hastalarda, özel olarak tasarlanmış video filmleri veya video oyunları kullanılarak kontrast dengeli uyaranların her iki göze ayrı ayrı verildiği binoküler terapi ile iyi sonuçlar bildirilmiştir.

Ancak bu tedavilerin kullanılabilmesi için daha güncel araştırma sonuçlarına ihtiyaç vardır.

 

Göz Tembelliği Tedavi Edilmezse Ne Olur

Göz tembelliği toplumun %2-4'ünün sıklıkla karşılaştığı bir sorundur. Ancak yaşamın ilk birkaç yılında fark edilip tedavi edilirse düzeltilebilen bir sorundur.

Görme keskinliğinin yanı sıra derinlik algısı veya stereopsis de etkilenebilir. Çocuğun gelecekteki kariyer seçimi için de bir sorun olabilir. Araştırmalar ayrıca travma meydana geldiğinde genellikle iyi gözün zarar gördüğünü, çünkü çocuğun sesin geldiği yöne 'göz tembelliği' olmayan iyi gözle baktığını göstermiştir.

Bu nedenle çocukluk çağında düzenli göz muayeneleri, 'göz tembelliği'nin düzeltilebilir bir durum olarak tanınması ve tedavi edilmesi için çok önemlidir.